İlamsız icra; genel haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip ve kiralanan taşınmazların tahliyesi olmak üzere toplamda 3 farklı başlık altında incelenmektedir. Diğer takip yollarında ilgili takip yoluna bağlı olarak belirli özellikleri ortaya koyan hükümler bulunmaktadır. Para alacakları veya teminat alacakları için genel haciz yoluyla ilamsız takip yoluna başvurulabiliyor olsa da çoğu zaman teminat alacakları için bu yola başvurulmamaktadır.

Genel Haciz Yoluyla Takip

Genel haciz yoluyla takip yalnızca para ve teminat alacakları için öngörülen bir yöntemdir. Fakat daha öncede belirtmiş olduğumuz üzere ilgili para alacağının bir kambiyo senedine bağlanmış olduğu durumlarda kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yapılabilmektedir. Genel haciz yolu ile takip gerçekleştirebilmek için alacağın rehin yöntemiyle temin edilmemiş olması şartı bulunmaktadır. Alacağını rehin yöntemiyle temin etmiş bir alacaklı kural gereğince genel haciz yoluyla takip başvurusunda bulunamaz. Böyle bir durumda öncelikle rehine başvuru zorunluluğu getirilmiştir. Fakat, rehin tutarı borcun tamamını ödemeye yeterli olmadığı durumlarda genel haciz yoluyla takip gerçekleştirilebilmektedir.

Rehin yöntemiyle temin edilmemiş olan para ya da teminat alacağının genel haciz yolu ile takip başvurusunu gerçekleştirmek için alacağın herhangi bir senede bağlı olup olmadığı, kaynağı ya da hukuki sebebine bakılmadan başvuru alınabilmektedir. Özel hukuk ilişkilerinden kaynaklanan para alacağınız bulunuyor ise genel haciz yolu ile takip gerçekleştirilebilir. İlgili alanda bahsi geçen “para” tedavülde olan Türk parası üzerinden gerçekleştirilir. Eğer, alacağınız yabancı para birimi üzerine belirlenmiş ise hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiğini belirtmek kaydı ile yabancı para üzerinden takip işlemi gerçekleştirilebilir.

Altın, kıymetli mal hükmünde bulunuyor olması sebebiyle bu tarz alacaklarınız için genel haciz yoluyla ilamsız takip işlemi başlatılamamaktadır. Büromuz tecrübeli avukatlarından Avukat Yetkin Atik, bu gibi durumlarda alacaklıların ilamlı icra yoluna başvurması gerektiğine dikkat çekmektedir. Para alacakları dışında kalan bir hukuki ilişkiden doğan teminat gösterme borcu altına girmiş olan teminat borçlusu, ilgili teminatı göstermediği takdirde alacaklı kişi borçluyu teminat göstermeye zorlamak adına genel haciz yoluyla ilamsız takip gerçekleştirebilmektedir.

Genel haciz yoluyla ilamsız takip; alacaklı kişinin icra dairesine başvurarak vereceği takip talebi ile birlikte başlamakta ve ilgili takip talebi üzerine icra dairesi tarafından borçlu kişiye bir ödeme emri gönderilmektedir. Eğer, borçlu ilgili takibe (ödeme emri) itiraz gerçekleştirir ve gerçekleştirmiş olduğu itiraz haklı bulunur ise takip bu aşamada sona erecektir. Borçlu, ilgili ödeme emrine belirlenmiş itiraz süresi içerisinde itirazda bulunmaz ya da bulunmuş olduğu itiraz hükümden düşürülürse takip kesinleşir. Takibin kesinleşmesi ardından borçlu borcunu ödemez ise alacaklı talebi doğrultusunda borçlunun borcuna eşdeğer miktarda malları haczedilir. Haczedilen mallar alacaklı talebi üzerine satılarak alacaklının alacağı ödenmektedir. Eğer, alacaklı borçlunun yeterli malı bulunmaması sebebiyle alacağını elde edemez ise alacaklıya bir aciz belgesi verilir.

Takip Talebi

Genel haciz yoluyla ilamsız takip talebinde bulunmak isteyen alacaklı, ilgili takip talebini yetkili icra dairesine yazılı veyahut sözlü olarak gerçekleştirebilir. Fakat, takip talebinin gerçekleştirilmesi için Kanun ve Yönetmeliğe uygun basılı örneklerin kullanılması ve ilgili örneklerin doldurulması şartı ile takip gerçekleştirilmektedir. Takip talebi belirli şartlara tabii ve belirli bilgilerin yer alması gereken belgelerden biridir.

Takip talebini alan icra müdürü ilgili talebin sadece ve sadece şekil şartlarının sağlanıp sağlanmadığına dikkat ederek incelemesini gerçekleştirir. Daha anlaşılır bir şekilde açıklamak gerekir ise icra müdürü yalnızca yetkiye, borcun kaynağının var olup olmadığına ya da hukuki olup olmadığı gibi konularda araştırma gerçekleştirmeyecektir. Genel haciz yoluyla ilamsız takip gerçekleştirmek için talep içerisinde yer alması gerekenler kısaca şunlardır;

1) Alacaklı ve borçlunun kimlik bilgisi ve adresi. Bunlara ek olarak vergi kimlik numarası (eğer alacaklı borçlunun vergi kimlik numarasını biliyor ise borçlunun vergi kimlik numarasını belirtecektir.)

2) Alacağın Türk parası olarak tutarı ve faizli bir alacak ise faizin başlamış olduğu tarih ve faiz oranı, alacağın yabancı para birimi ile olması halinde alacağın hangi tarih ve kur üzerinden talep edildiği ve faiz detayları.

3) Alacak herhangi bir senede dayanıyor ise ilgili senet, eğer bir senede dayanmıyor ise borcun sebebi,

4) Seçilen takip yolu takip talebinde gösterilir.

NOT: Yabancı para alacaklısı ilgili takip talebinde bulunurken yabancı para alacağını Türk parasına çevirmek zorundadır.

Alacaklı birden fazla alacağı için takip işlemi gerçekleştiriyor ise bunların hepsi için tek bir takip talebi hazırlayabilir. Ancak, borçluların takip talebi içerisinde açıkça ayrı ayrı belirtilmesi gereklidir. Aynı zamanda alacaklı bir borçludan birden fazla alacağı olması halinde bu borçları takip talebi içerisinde ayrı ayrı belirtmek şartıyla tek bir takip talebinde bulunabilir. Alacaklı Türkiye dışında bir ülkede ikamet ediyor ise Türkiye’de bir adres göstermesi zorunludur. Aksi takdirde icra dairesinin bulunmuş olduğu yer yerleşim yeri olarak kabul edilecektir.

Genel haciz yoluyla ilamsız takip başvurularında takip konusu alacak bir belgeye dayandırılmıyor ise yalnızca borcun sebebi gösterilmektedir. Eğer alacak senede dayandırılıyor ise ilgili durumda senedin aslı ya da onaylı bir örneği ile takip talebi başvurusu gerçekleştirilmesi gerekir.

Dikkat: Para ve teminat alacakları dışında kalan alacaklar için genel haciz yoluyla ilamsız icra yani takip yöntemine başvurulamaz. İlgili alacaklar için alacaklıların ilamlı icra yolu ile takip gerçekleştirmesi gerekmektedir.